BAŞ AĞRISI

Başağrısı, toplumda en çok görülen rahatsızlıklardan biridir

Başağrısı, gerek hekimlerin en sık karşılaştıkları gerekse hasta ve yakınlarının en çok etkilendiği bir sağlık sorunudur

headache Başağrısı

Başağrılarının önemli bir bölümü migren ve gerilim tipi başağrısı özelliğinde kronik ağrılardır

Kişiyi, hem ağrı özelliği ile, hem de ağrının dolaylı ve dolaysız sonuçları ile etkileyebilmektedir

Hayati tehlike oluşturan hastalık belirtisi olabilmesi,

Ağrıya bağlı işgücü kaybı oluşturabilmesi,

Sağlık harcamaları ve ekonomik götürülere neden olması nedeniyle önem arzeder

Gerilim Başağrısı % 69

Migren % 7-18

Göz / sinüs hastalıkları % 8

Sistemik infeksiyon % 7

Kafa travması % 3

İlaçlar % 2

İntrakranial tümör % 1

Başağrılarının toplumda görülüş sıklığı:

Baş ağrısını sadece ağrı boyutu ile ele almak yeterli değildir.

Ağrı gerek kişiye, gerekse topluma önemli yükler getirmektedir. Baş ağrısının, tıbbi boyutu yanısıra, sosyo-ekonomik boyutu da son derece önemlidir.

Migren Atakları Ağrı Gelme Korkusu Stress ve Depresyon

Baş Ağrısının Sosyo-ekonomik Boyutu . Hastalığa bağlı olmayan bu “ağrılı yaşam”, kişinin özel ve sosyal yaşamını da olumsuz olarak etkilemektedir.

Ev halkında hoşnutsuzluk, Sosyal çevrede daha az aranan kişi, İş verimi, işinde ilerlemesi ve iş gelirinde düşme, Toplum genelinde iş gücü kaybı, Ülke ekonomisine yük, Migren veya diğer Kronik-primer baş ağrısı olan kişilerin bu yakınmaları için doktora başvuru oranları %50’yi geçmemektedir.

Migrenlilerin %75.4’ünde, gerilim tipi baş ağrısı olanların ise sadece yarısında doğru tanıya varılmaktadır. Baş ağrısı sırasında ağrı kesici ilaç kullananların oranı : % 85.7 dir. Bunların;

. % 33.6’sı doktor tarafından verildiğini,

. % 11.4’ü bir eczaneden aldığını,

. % 32.7’ si başka bir baş ağrılı kişi tarafından önerilen ilacı aldığını,

. % 29.6 ise ilaç seçimini doğrudan kendilerinin yaptıklarını belirtmektedirler

Pratik uygulamada karşılaştığımız başağrılarının büyük kısmı (yaklaşık %90 kadarı) migren, gerilim tip gibi primer tip başağrılarıdır

Ancak, sekonder başağrılarının; subaraknoid kanama, sinir sistemi enfeksiyonları, beyin tümörleri, temporal arterit gibi klinik tabloların belirtisi olarak karşımıza çıkabileceğini ve değerlendirme hatalarının ciddi sorunlara neden olabileceğini unutmamak gerekir

BAŞAĞRILARI;

A. Primer başağrıları

1. Migren

2. Gerilim tipi başağrısı

3. Küme ve diğer otonomik trigeminal başağrıları

4. Diğer primer başağrıları

B. Sekonder başağrıları;

5. Kafa veya boyun travması ile ilgili başağrıları

6. Servikal vasküler bozukluklarla ilgili başağrıları

7. Nonvasküler intrakranial bozukluklarla ilgili başağrıları

8. Maddelerle veya bırakılmaları ile ilgili başağrıları

9. Enfeksiyonla ilgili başağrıları

10. Homoestaz bozukluklarına bağlı başağrıları

11. Kranium, boyun, göz, kulak, burun, sinüs, diş, ağız veya diğer yüz veya kranyal yapılarla ilgili baş ve yüz ağrıları

12. Psikiatrik bozukluklara bağlı başağrıları

C. Kraniyal nevraljiler, santral ve fasiyal ağrılar ve diğer başağrıları;

13. Kranial nevraljiler ve fasyal ağrının santral sebepleri

14. Diğer başağrıları, kranial nevraljiler, santral veya primer fasiyal ağrılar

Baş ağrılı hasta, biyo-psiko-sosyal yaklaşımla değerlendirilmelidir

BAŞAĞRILI HASTANIN DEĞERLENDİRİLMESİ Başağrılarını değerlendirmede en önemli faktör iyi bir anemnezdir

Hastaya yeteri kadar vakit ayırarak alınan iyi bir anamnez , tanıya varmada, muayene ve tetkiklerden çok daha faydalı olacağı bilinmelidir Bunun sonucu hastanın yanlış değerlendirilmesi ve gereksiz tetkiklerin yapılması büyük oranda önlenmiş olacaktır

Başağrısı değerlendirmede gerekli temel bilgiler;

Ağrının ilk başlangıç yaşı veya zamanı,Ağrının sıklığı ve atak süresi, Ağrının lokalizasyonu,Ağrının şiddeti ve karakteri .Ağrının gün içinde ortaya çıkış zamanı ve şekli .

Ağrıya eşlik eden özellikler ,Ağrıyı başlatan veya kötüleştiren nedenler ,Ağrıyı geçiren veya hafifleten nedenler, Ağrının zaman içinde değişimi ,Ağrısız dönemlerde genel durum,Tedaviye cevap, kullanılan ilaçlar ve ilaç kullanma alışkanlığı, Psikiyatrik özellikler ve sosyal durum , Hastanın özgeçmiş ve sistemik hastalık özellikleri ,Soy geçmişinde migren bulunması

Bu şekilde hastanın mevcut başağrısı ile ilgili bilgilerin yanısıra, psikiyatrik özellikleri, sosyal durumu, sistemik hastalıkları, öz ve soy geçmiş özellikleri birlikte değerlendirilerek, biyo-psiko-sosyal yaklaşımla başağrısının tanısı sağlıklı bir şekilde yapılabilecektir

BAŞAĞRILI HASTANIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Ağrının ilk başlangıç yaşı ve cinsiyeti:
-10 yaş, -50 yaş,

Ne zaman başladığı, ne kadar süredir devam ettiği,
Kadın? / Erkek?

Ağrının sıklığı ve atak süresi 
Tekrarlıyor mu?Tekrarlama sıklığı,

Atak süresi,
? / Sürekli mi?

Ağrının lokalizasyonu 
Tek taraflı/fronta temporal bölgede,

Göz ve çevresinde
Şakaklarda lokalize
Göz arkası ve çevresine yayılan ağrı,

Ağrının şiddeti ve karakteri 
Zonklayıcı,
Künt,
Batma-oyulma şeklinde,
Şiddetli / rahatsız edici,

Ağrının gün içinde ortaya çıkış zamanı ve şekli
Efor sırasında,
Sabahları belirgin, 
Sabaha karşı-uyku sırasında, 
Uykuya başladıktan bikaç saat sonra,

Ağrıya eşlik eden özellikler 
Bulantı, ışık ve sesten rahatsız olma, 
Gözde kızarma, kanlanma, yaşarma, burun akıntısı, 
Ense sertliği, bulantı, kusma, 
Ateş, 
Epilepsi nöbetleri, nörolojik bulgular,

Ağrıyı başlatan veya kötüleştiren nedenler : 
Efor,ani baş hareketleri, öksürme, hapşırma, 
Başın öne eğilmesi,
Parlak ışık, gürültü, ağır kokular,hipoglisemi, 
Alkol, 
Mensturasyon dönemi, 
Stress, 
Efor, cinsel ilişki,

Başağrısını geçiren ve hafifleten sebepler:
Karanlık, sessiz ortam, istirahat, uyku, 
Karotis arteri üzerine basıç uygulanması, 
Kasların relaksasyonu, 
Tedaviye cevap, kullanılan ilaçlar , 
Analjezik ve NSAİ ilaçlara olumlu cevap, 
Kötü ilaç kullanım alışkanlığı, 
Ca+ kanal Blokörü, nitratlı ilaçlar,

Hastanın Özgeçmişi ve Sistemik Hast.: 
Ht, Dolaşım yetm. Kalp-Akc. Hast. 
Anemi, 
Şeker Met. Bozuklukları,

Hastanın Psikiyatrik öz. ve Sosyal Durumu
Mesleği, 
Çalışma şartları, 
İş çevresi / aile ilişkileri 
Hukuksal, parasal sorunlar....

Kaygılanılması gereken 10 ayrı başağrısı
1. Yaşam boyunca hissedilmiş olan ilk ya da en kötü akut başağrısı, 
2. Sistemik hastalıkla açıklanamayan ateşe eşlik eden akut başağrısı, 
3. Sistemik hastalıkla açıklanamayan kusmaya eşlik eden akut başağrısı, 
4. Önceden var olan kronik fokal nörolojik bulguların değiştiği ya da yeni fokal nörolojik bulguların eşlik ettiği başağrısı, 
5. Önceden bilinen kronik kognitif değişikliklerin dışında, mental durum anormalliklerinin eşlik ettiği başağrısı, 
6. Gözdibi muayenesinde spontan venöz pulsasyonun kaybolduğu belirlenen başağrılı olgular (artmış ntrakranyal basınç için sensitif, spesifik değil) ya da papilödem varlığı (artmış intrakranyal basınç için spesifik, sensitif değil), 
7. Boyun fleksiyonunun ağrılı, rotasyonunun ağrısız olduğu akut başağrısı, 
8. Sürekli veya giderek kötüleşen subakut başağrısı, 
9. Yaşlılarda akut veya subakut başağrısı, 
10. İmmün baskılanmış, özellikle HIV-pozitif ya da HIV için yüksek riskli olgularda başağrısı,

TEDAVİ
Lokal 
Segmental (C1-T5) 
N.Oksipitalis Major 
BA tedavileri 
İV. 
Hormonal eksen 
Gangliyon Superior veya Stellatum enjeksiyonu 
Gangliyon Coeliacum enjeksiyonu 
Hopfer Tacı